علائم کمبود عناصر غذایی در درختان پسته

گیاهان برای تغذیه به یک سری عناصر احتیاج دارند که مقدار این عناصر برای گیاهان مختلف متفاوت است. مقدار نسبی این عناصر در اغلب خاک ها مطابق احتیاجات طبیعی گیاه نیست. گیاهان عناصر غذایی را از محیط پیرامون جذب کرده و طی فرایندهایی صرف رشد اندام های خود می کنند. که هر کدام از این عناصر نقش بسزایی در گیاه دارند. مواد غذایی نقش های ویژه و ضروری در سوخت و ساز گیاه دارند و بر پایه ی نیاز گیاهان این عناصر به دو گروه عناصر پر نیاز (ازت، فسفر، پتاسیم، گوگرد، کلسیم و منیزیم) و عناصر کم نیاز( آهن، روی، منگنز، مس و بور) تقسیم بندی می شوند. البته این تقسیم بندی به این معنی نیست که عناصر کم نیاز کمتر از عناصر پر نیاز اهمیت دارند بلکه تنها میزان مصرف آن ها متفاوت می باشد.

نیتروژن

علائم کمبود نیتروژن در اوایل فصل رشد به صورتی می باشد که برگ های پایینی درخت کم رنگ تر، ریزتر و همراه با کاهش سطح برگ و کاهش رشد شاخه و تاج درخت می باشد و برگ های پیر زودتر می میرند. کمبود این عنصر در اوایل فصل رشد موجب زرد شدن برگ سرشاخه ها، کاهش رشد، کوچک ماندن برگ ها و باریک ماندن شاخه های تازه رشد کرده می شود و در اواخر فصل باعث کم مغز شدن و سبکی دانه ها می شود. در هنگام شروع مغز رفتن پسته و در صورت عدم تامین نیتروژن مورد نیاز درختان پسته، برگ های اطراف خوشه ها زرد می شود.

علائم بیش بود ازت زمانی مشاهده می شود که از کودهای ازته به مقدار زیاد استفاده شود. اولین اثر استفاده زیاد از کودهای نیتروژنه ریزش برگ ها می باشد و سپس درختان توان زیادی در رشد سبزینه ای پیدا می کنند و برگ ها در اثر رشد بیش از حد حلقه ای شده و به دور خود می پیچند. خروج شیره گیاهی از نوک میوه ها از علائم دیگر مسمومیت نیتروژن می باشد. این شیره گیاهی بعد از اینکه در معرض هوا قرار گرفت به تدریج سیاه می شود. بهره گیری از نتایج حاصل از تجزیه آب و خاک و در نظر گرفتن توصیه های علمی در کاربرد کودهای ازته سبب پرهیز از استفاده بیش از حد و در نهایت افزایش کارایی عملیات مدیریت باغی می شود.

فسفر

علائم کمبود فسفر روی برگ درختان پسته به ندرت دیده می شود. در صورت کمبود فسفر در درخت پسته برگ سرشاخه ها ارغوانی شده و برگ ها به تدریج می ریزند، ساقه ها باریک شده و فاصله میان گره ها زیاد می شود. برهنه شدن درخت و محدود شدن رشد ریشه نیز از دیگر علائم کمبود فسفر می باشند. دیر باز شدن جوانه ها و برگ های سبز رنگ پریده نیز در اثر کمبود فسفر می باشد. تیره شدن رنگ برگ های پیر بارزترین نشانه کمبود فسفر می باشد.

پتاسیم

در صورت بروز کمبود پتاسیم در گیاه برگ ها کم رنگ، حاشیه برگ ها به سمت بالا پیچیده و قسمت زیرین آن ها به رنگ قهوه ای، خاکستری و یا مسی در می آید. علائم کمبود پتاسیم ابتدا در برگ های پیر ظاهر می شود. بیش بود عناصری مثل سدیم و حتی کلسیم و منیزیم می تواند سبب کمبود پتاسیم در گیاه شود و اجازه نمی دهد که پتاسیم نقش خود را در گیاه به خوبی ایفا کند.

گوگرد

علائم کمبود گوگرد شبیه علائم کمبود نیتروژن در گیاه می باشد. زرد شدن برگ های جوان و قسمت های انتهایی گیاهان از علائم کمبود گوگرد می باشد. کمبود گوگرد سبب کاهش رشد گیاه و نازکی ساقه ها و پیچیدگی برگ می شود. به دلیل بالا بودن غلظت یون سولفات در بعضی از آب های آبیاری و مصرف کودهای با بنیان سولفات، گاها اسید سولفوریک و گچ در باغ های پسته ممکن است در جذب نیترات، فسفات و سولفات در گیاه رقابت ایجاد شود. در این باره تاکنون تحقیقات مستندی صورت نگرفته اما دیده شده است در باغ هایی که غلظت سولفات در خاک بالا باشد غلظت نیتروژن و فسفات در گیاه پایین می باشد.

کلسیم

عنصر کلسیم در خاک در ارتباط با منیزیم و سدیم بررسی می شود. نسبت جذب سدیم و همچنین نسبت کلسیم به منیزیم مشخص کننده وضعیت عنصر کلسیم در خاک می باشد. اگر نسبت جذب سدیم (SAR) کمتر از 15 و نسبت کلسیم به منیزم در محلول خاک بیش تر از 1 باشدنشان دهنده این است که وضعیت کلسیم در خاک مناسب می باشد. گیاهانی که مبتلا به کمبود کلسیم هستند برگ های جوان و نزدیک انتهای شاخه به شکل چروکیده و کج در آمده و نوک برگ ها و حاشیه آن ها به طرف بالا و پایین لوله می شود. کمبود کلسیم سبب ایجاد عارضه اضمحلال پوست استخوانی و یا لکه پوست استخوانی در اوایل اردیبهشت ماه یعنی در مرحله ارزنو شدن و هنگام توسعه میوه می شود.

منیزیم

کمبود منیزیم در گیاه پسته باعث کاهش مقدار کلروفیل و در نتیجه کند شدن رشد گیاه می شود. ظهور رنگ زرد بین رگبرگ های برگ های مسن نیز از علائم کمبود منیزیم می باشد.

آهن

در اثر کمبود آهن کلروفیل به مقدار کافی در سلول های برگ تولید نمی شود و برگ ها رنگ پریده به نظر می آیند. ابتدا فاصله بین رگبرگ ها زرد می شود و با شدت یافتن کمبود تمام سطح برگ زرد می شود. علائم زردی در ابتدا در برگ ها و قسمت های جوان گیاه دیده می شود و سپس با شدت یافتن کمبود زردی تمام گیاه را فرا می گیرد.

روی

علائم کمبود روی در اوایل فصل رشد گیاهی و به خصوص اگر کمبود شدید باشد رخ می دهند. اولین تاثیر کمبود ازت تاخیر در باز شدن جوانه های رویشی و زایشی می باشد. وقتی جوانه های رویشی باز شدند برگ های انتهایی درخت کوچک و نکروزه شده و به صورت کلاف های ریز منگوله دار در می آید. در مواردی که کمبود روی خیلی شدید باشد خشک شدن سرشاخه ها نیز دیده می شود و میوه پسته نیز روی درخت آشکارا کوچک تر و قرمزتر از میوه های سالم دیده می شوند. اغلب نشانه های کمبود روی در بافت های جوان گیاه به چشم می خورد زیرا روی عنصری غیر متحرک می باشد.

مس

علائم کمبود مس در اواسط تابستان با سوختگی برگ نزدیک سرشاخه ها آغاز می شود و در صورتی که کمبود آن شدید شود برگ درختان می ریزد. نوک برگ های نارس و نورس نیز سوخته شده و به شکل قلب در می آیند و شاخه های بالایی درخت به شکل عصا به سمت پایین می پیچند.

بور

در مناطق پسته کاری بعضی مناطق کمبود و بعضی مناطق بیش بود عنصر بور را نشان می دهند و این هم با تجزیه آب، خاک و برگ تعییین می شود. پیچیده شدن حاشیه برگ ها، تغییر شکل برگ به صورت فنجانی در اردیبهشت ماه، پوکی محصول و عدم خوشه بندی مناسب از علائم ظاهری کمبود بور می باشند. سوختگی حاشیه برگ ها از علائم زیاد بود و مسمومیت بور می باشد.