اهمیت آبیاری دردرختان پسته

بطور کلی به دلیل عمر و دوره بازگشت سرمایه طولانی مدت باغات پسته، منابع آب مورد استفاده باید پایداری طولانی داشته باشند. مقدار، تناوب و شیوه آبیاری بر تولید پسته تأثیر زیادی می گذارد. تربیت درختان جوان، شیوع آفات و بیماری هایی که از طریق هوا و یا خاک به درخت حمله ور می شوند، مقدار و کیفیت محصول دو سالانه و رشد درخت همگی تحت تأثیر آبیاری درخت پسته قرار دارند. بعلاوه،  شرایط اقلیمی، بافت خاک و پایه و پیوند درخت پسته از جمله عوامل مهمی هستند که بر میزان آب مورد نیاز آن جهت تولید محصول اقتصادی تأثیر می گذارد.

نیاز آبی درختان پسته

درخت پسته جهت رشد و تولید مناسب به حدود 100 سانتی متر ارتفاع آب آبیاری در طول فصل رشد (از اسفند تا مهر ماه) نیاز دارد. این در حالی است که برداشت اقتصادی از درختانی که حتی با 80 سانتی متر ارتفاع آب مفید سالانه در دسترس ریشه، آبیاری می شوند ممکن است. با فرض کمترین تلفات آب در انتقال آب و آبیاری باغ، هر هکتار باغ پسته بالغ به 12000 متر مکعب آب در طول سال نیاز دارد. نیاز آبی فوق بدون احتساب آب مورد نیاز جهت آبشویی زمستانه زمین های شور و نمکی می باشد. در صورت وجود یا بروز شوری در خاک سطحی یا منطقه ریشه، باید یک تا دو نوبت آبشویی زمستانه را به رژیم آبی طبیعی مورد نیاز افزود. نیاز آبی درخت پسته در فصول مختلف سال و مراحل مختلف سیکل سالانه زندگی آن متفاوت است. این نیاز در زمستان که زمان خواب درخت است کمترین و در تابستان که موقع رشد مغز پسته است بیشترین می باشد. بیش از نیمی از آب مورد نیاز سالانه، در فصل تابستان به مصرف درخت می رسد. یکی از اهداف مديريت بهينه آبياري تهيه آب كافي براي درختان بارور پسته بطوريكه استرسي در اثر اشباع شدن خاك و فقدان آب كافي در خاك به آنها وارد نشود، مي باشد.

بدلیل وجود شبکه ریشه وسیع و ساختار برگ مقاوم، درخت پسته قادر به بقا در دوره های خشکسالی و شرایط کم آبی است، اما مقاوم بودن درختان پسته به اين معني نيست كه آنها جهت توليد محصول اقتصادي و مناسب نياز به آب كمي دارند. اگر درختان پسته در طول دوره هاي حساس به كم آبي با ميزان كمتر از نياز واقعي آبياري شوند، اثرات منفي روي فرآيندهاي دروني درخت خواهد گذاشت. بنابراين بايد بدانيم كه تحمل درختان پسته نسبت به خشكي به توانايي آنها در زنده ماندن در شرايط خشكي مربوط می شود و اين بدان معني نيست كه درختان پسته قادرند رشد سريع و با محصول زياد در شرايط آبياري هاي با ميزان كم داشته باشند. یکی از اهداف آبیاری داشتن برنامه برای تامین مقدار مناسب آب برای باغات در زمان لازم می باشد. آبیاری خوب به ما اطمینان می دهد که رطوبت خاک در طول فصل حفظ می شود. لذا اتخاذ تصمیمات مناسب برای انجام آبیاری، نیازمند دانستن نیاز آبی درخت و اجرای مناسب سیستم آبیاری با رعایت یکنواختی مناسب و میزان دقیق آب تحویلی است. بطور کلی سیستم های قطره ای موثرتر از روش های سطحی اند چرا که هم یکنواختی بیشتری در آبیاری ایجاد می کنند و هم راندمان بیشتری دارند.  مهمترين عمليات داشت آبياري در طول فصل مي باشد. تنش خشكي باعث خشكيدگي سر شاخه ها، ريزش و خشكيدگي برگ ها، كوچك شدن سطح برگ ها و در نتيجه كم شدن سطح فتوسنتز كننده گياه و لخت شدن ظاهر گياه، تشديد اثرات آفتاب سوختگي بر روي شاخه ها و نهايتا خشك شدن كامل گياه مي شود.  در تنش هاي شديد و طوالني مدت پوست درخت ترك برداشته و به راحتي از تنه آن جدا مي گردد. هر مرحله از رشد به داليل مختلف حساسيت خاص خود را نسبت به تامين مقدار كافي آب داراست.

حساسيت اجزاء توليد به تنش آبي بصورت زير درجه بندي مي شود :

1. پوکی و سقط جنین: آبياري در زمان گلدهي (عموما فروردين ماه) و زمان پر شدن مغز (عموما تيرماه(
2. خندانی پوست استخوانی: آخرين آب قبل از برداشت )بسته به رقم)و عموما اوايل شهريور ماه.
3. تعداد دانه در درخت: آبياري در زمان تشكيل ميوه و پس از گرده افشاني. عموما اواخر فروردين ماه.
4. رسیدگی: مشابه خنداني پوست استخواني و عموما در اواخر مرداد و اوايل شهريور ماه
5. وزن و اندازه میوه: زمان مشخصي ندارد و عموما به مديريت آبياري، تغذيه، كنترل آفات و بيماري ها و …. در طول فصل بستگي دارد

البته فاكتورهاي كيفي ديگري نيز نظير زودخنداني و ترك خوردگي پوست سبز پسته نيز تحت تاثير مديريت آبياري قرار دارند. بر اساس تحقيقات انجام شده، آبياري كافي و جلوگيري از اعمال تنش خشكي در اواخر فصل بهار مخصوصا در خرداد ماه بيشترين اثر را در كاهش تشكيل پسته های پوک و نهايتا كاهش احتمال آلودگي مغز پسته به زهرابه افلاتوکسین دارد.